Πώς τα cheat meals καταστρέφουν τη διατροφή σου
4.299.298
Τόσα είναι τα αποτελέσματα που προκύπτουν στο Instagram αν αναζητήσεις #cheatmeal.
Τα cheat meals θεωρούνται πια σαν κάτι απολύτως φυσιολογικό και αναμενόμενο.
Κι αν σου έλεγα ότι ΔΕΝ είναι;
Κι αν σου έλεγα ότι τα cheat meals τελικά δείχνουν μια προβληματική διατροφή;
Σοκ;
Σοκ.
Ας δούμε παρέα όλη τη σκληρή αλήθεια πίσω από τα cheat meals.
Τι είναι τα cheat meals;
Ένας γενικός ορισμός για τα cheat meals τα περιγράφει ως εξής: «όταν κάποιος ακολουθεί ένα πρωτόκολλο διατροφής, περιστασιακά θα έχει ένα γεύμα που του επιτρέπει να φάει πράγματα που δεν είναι μέρος του συγκεκριμένου διατροφικού πλάνου του. Τα cheat meals αναφέρονται σε μια διατροφική πρακτική όπου μπορεί να διαλέξεις να φας κάτι που κανονικά δεν είναι μέρος του συγκεκριμένου διατροφικού πλάνου που έχεις δημιουργήσει»
Τα cheat meals έγιναν ιδιαίτερα διάσημα από ανθρώπους που ασχολούνται με το πώς θα καταφέρουν να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα ενώ αδυνατίζουν με εντελώς δυσλειτουργικές και εντατικές στρατηγικές, όπως εξαντλητική γυμναστική και δίαιτα.
Σαν Διαιτολόγος – Διατροφολόγος M.Sc. που ασχολείται με τη διατροφική εκπαίδευση και την *πραγματικά* ισορροπημένη διατροφή, είμαι κάθετα και αμετάκλητα εναντίον των cheat meals.
Άσε με να σου εξηγήσω γιατί.
1. Η ανάγκη για cheat meals δείχνει ότι η διατροφή που ακολουθείς δεν σου ταιριάζει
Όπως σε μια προβληματική σχέση μπορεί το ένα μέλος να απατήσει το άλλο, έτσι και σε μια ελαττωματική σχέση με το φαγητό είναι αναμενόμενο να γίνει το cheating. Η απάτη.
Το να ανυπομονείς για να ξεφύγεις στο φαγητό, δείχνει ξεκάθαρα ότι αυτή τη στιγμή η διατροφή σου σε καταπιέζει.
Μπορεί μεν να είναι υγιεινή, αλλά σε καταπιέζει.
Είναι υγιεινή, αλλά όχι ισορροπημένη.
Έτσι, όταν στη διατροφή σου:
👉 Κόβεις τα τρόφιμα που απολαμβάνεις
👉 Δεν έχεις μια καλή σχέση με το φαγητό
👉 Καταπιέζεις τα γούστα σου
👉 Τρως όλο τα ίδια και τα ίδια
…τότε τα cheat meals (και cheat days) γίνονται το καταφύγιό σου.
Όμως δεν χρειάζεται να είναι έτσι.
ΜΠΟΡΕΙΣ να τρως με τρόπο που σου προσφέρει ενέργεια, θρέψη και απόλαυση και που δεν σε καταπιέζει: μπορείς να τρως από όλα, χωρίς τον φόβο ότι θα ξεφύγεις ή ότι θα καταστρέψεις την προσπάθειά σου.
Η πραγματικά ισορροπημένη διατροφή σου προσφέρει ελευθερία, αυτοπεποίθηση και ευελιξία – όχι άγχος, απογοήτευση και καταπίεση.
Μια πρόσφατη έρευνα ασχολήθηκε με τα cheat meals και τα μελέτησε σε 248 άτομα μεταξύ 12-32 ετών. Με σειρά σημαντικότητας, οι συμμετέχοντες βαθμολόγησαν τους λόγους για τους οποίους έκαναν cheat meals:
- Για να βοηθηθούν στη διαχείριση της ψυχολογικής λιγούρας
- Για να βοηθηθούν στη διαχείριση της σωματικής λιγούρας
- Ότι ήταν ακούσια τα cheat meals
- Για να δώσουν άδεια στον εαυτό τους να απολαύσουν φαγητά που δεν ήταν μέρος της δίαιτάς τους
- Για να βοηθηθούν να ακολουθήσουν ένα αυστηρό πρόγραμμα διατροφής
- Ως μέρος ενός προγράμματος φυσικής κατάστασης και άσκησης
- Για να βελτιώσουν τον μεταβολισμό τους
- Ως μέρος του προγράμματος διατροφής τους
Μετά το cheat meal, κάποιοι από τους εθελοντές δήλωσαν ότι έκαναν έντονη άσκηση, μείωναν το φαγητό κ.α. για να αντισταθμίσουν ό,τι έφαγαν.
Παρατηρείς πόσο μακριά είναι όλα αυτά από την ισορροπία; Πόσο μακριά βρίσκονται από το «γουστάρω τη διατροφή μου, ξέρω πώς να τη διαχειρίζομαι και αισθάνομαι πλήρη αυτοπεποίθηση για αυτή»;
2. Η διατροφή σου δεν είναι απολαυστική
Αν πραγματικά ΓΟΥΣΤΑΡΕΣ κάθε γεύμα ή σνακ που έκανες, δεν θα σκεφτόσουν καν το «άντε να έρθει το Σάββατο να ευχαριστηθώ φαγητό». Αυτό αποτελεί μια μεγάλη ρωγμή στη σχέση σου με το φαγητό.
Όσο υγιεινά και αν είναι αυτά που τρως, αν τελικά δεν τα απολαμβάνεις, είναι απολύτως λογικό να ψάχνεις τρόπο να ξεφύγεις.
Για να μη μιλάω στον αέρα, θα σου πω την ιστορία της Λιάνας, με την οποία συνεργαζόμαστε εδώ και μερικό καιρό, όπως μου την έγραψε η ίδια (έχω την άδειά της για αυτό):
«Έτυχε στο ενδιάμεσο της διατροφής μου να βγω σε ένα αγαπημένο εστιατόριο και οι διπλανοί μου να παραγγείλουν το λαχταριστό μου μπέργκερ. Δεν είχα δεύτερη σκέψη για το αν επιτρέπεται να το πάρω κι εγώ, γιατί ήξερα ότι αν θέλω να φάω, δεν υπάρχει πρόβλημα! Κι όμως, για πρώτη φορά το κοίταξα και στα αλήθεια εκείνη τη στιγμή δεν το λαχτάρισα όσο μια πράσινη δροσερή σαλάτα με blue cheese που πήρα και απόλαυσα τόοοοσο πολύ!!!!»
Εκείνο, λοιπόν, το βράδυ, η Λιάνα γούσταρε να φάει εκείνη τη δροσερή σαλάτα, αντί για το μπέργκερ. Γιατί συνέβη αυτό;
Η Λιάνα είπε όχι στο burger, παρόλο που ήξερε ότι δεν θα χαλάσει τη διατροφή της, διότι:
“Συνειδητοποίησα πως όταν τρέφεσαι ισορροπημένα και το σώμα σου είναι ικανοποιημένο στα αλήθεια, μπορείς να έχεις την επιλογή για αυτά που θέλεις ή δεν θέλεις να φας!!”
Βλέπεις τη διαφορά;
Μέσα στην εβδομάδα απολάμβανε το φαγητό και έτρωγε *πραγματικά* ισορροπημένα, με αποτέλεσμα όταν βγήκε, να πάρει μια ψύχραιμη απόφαση σχετικά με το τι θα απολάμβανε περισσότερο εκείνη τη στιγμή – είτε ήταν θρεπτικό είτε όχι – και να συνεχίσει τη ζωή της.
Δεν πέρασε μια ολόκληρη εβδομάδα σκεπτόμενη πώς θα ξεσπάσει στο φαγητό.
Απολάμβανε το φαγητό κάθε μέρα και η έξοδος ήταν ένα ακόμη γεύμα. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
3. Η διατροφή σου είναι φτιαγμένη σαν γρήγορη λύση μερικών εβδομάδων, όχι σαν τρόπος ζωής
Τα cheat meals είναι χαρακτηριστικά μέσα σε δίαιτες των μερικών εβδομάδων ή μέσα σε προγράμματα για μια «γρήγορη λύση». Αυτοί που τα φτιάχνουν, ξέρουν ότι πρόκειται για εξαντλητικές πρακτικές, εξαιρετικά αυστηρές οδηγίες και συμβουλές που δεν μπορείς να κρατήσεις για πάντα.
Συνεπώς, σου δίνουν την άδεια να κάνεις ένα cheat meal, καθώς ξέρουν ότι χωρίς αυτά, θα αγανακτήσεις άμεσα. Και είναι απολύτως φυσιολογικό να αγανακτήσεις με αυτό το μαρτύριο.
Φτάνεις το σώμα, τον εαυτό και την ψυχολογία σου στα άκρα. Για αυτό ακριβώς σου δίνουν το ελεύθερο να ξεθυμάνεις και να πάρεις μια δόση χαράς, δίνοντάς σου ουσιαστικά άδεια να κάνεις έστω ένα γεύμα που σου αρέσει (που τελικά είναι πολύ πιθανό να καταλήξει και σε υπερφαγικό επεισόδιο).
Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως η διατροφή σου είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής σου. Αποτελεί κάτι το οποίο σε συνοδεύει από την πρώτη μέχρι την τελευταία ημέρα της ζωής σου.
Όσο αφιερώνεις χρόνο και ενέργεια σε λύσεις των μερικών εβδομάδων, δεν πρόκειται να κάνεις ειρήνη ούτε με τη διατροφή σου ούτε με το σώμα σου.
Αυτό που χρειάζεσαι είναι μια διατροφή που μπορείς να κάνεις τρόπο ζωής:
που σε συνοδεύει σε κάθε διακοπές, γενέθλια και γιορτές
που μπορεί να ελίσσεται όταν έχεις γεμάτο πρόγραμμα και ελάχιστο ελεύθερο χρόνο
που περιλαμβάνει όλα τα φαγητά που σου αρέσουν
Δεν πρόκειται να πας μακριά όσο ψάχνεις ή εφαρμόζεις τη γρήγορη λύση, ακριβώς λόγω του ότι είναι γρήγορη. Τι θα συμβεί όταν τελειώσει; Τι θα κάνεις; Ξέρεις;
4. Δεν μπορείς να ελέγξεις τον εαυτό σου μπροστά στα αγαπημένα σου φαγητά
Σε μια μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2022, με βάση τις περιγραφές των εθελοντών ένα τυπικό cheat meal περιείχε 1.000-1.500 θερμίδες.
(Σαν μέτρο σύγκρισης, έχε υπόψη σου ότι ένας μέσος ενήλικας χρειάζεται 2.000 θερμίδες για όλη τη μέρα.)
Τι συμβαίνει, λοιπόν, εδώ;
Το cheat meal συχνά μετατρέπεται σε ένα υπερφαγικό επεισόδιο, γεγονός που αντανακλά πως δεν ξέρεις πώς να διαχειριστείς το φαγητό: το ΠΟΤΕ, ΠΟΣΟ και ΤΙ θα φας.
Το ότι έχεις παστίτσιο δεν σημαίνει πως πρέπει να φας όλο το ταψί.
Το ότι θα φάτε σε μια ταβέρνα δεν σημαίνει ότι έχεις καταδικαστεί να φας μέχρι να νιώσεις δυσφορία.
Το ότι θα πάτε για κρέπες δεν σημαίνει ότι πρέπει να φτιάξεις έναν πύργο από υλικά που την κάνουν όλο και πιο γλυκιά.
Αντί να μπαίνεις στη διαδικασία του cheat meal με ένα γεύμα που θα κάνεις έξω ή που περιέχει περισσότερες θερμίδες ή που είναι λιγότερο θρεπτικό και ξέρεις ότι πιθανότατα θα ξεφύγεις γύρω του…
…μάθε πώς να έχεις αυτοέλεγχο γύρω από αυτό, ώστε να το εντάσεις με αυτοπεποίθηση οποτεδήποτε μέσα στη διατροφή σου.
Με αυτόν τον τρόπο, θα βάζεις το μέτρο ακόμα και μπροστά στα αγαπημένα σου φαγητά. δεν θα ξεφεύγεις και άρα δεν θα χρειάζεται να τα συνδέεις με μια μέρα στην οποία θα «κλέψεις» και θα φας όσο πιο πολύ αντέχεις.
Θα πρόκειται για ένα ακόμα απολαυστικό γεύμα, μετά το οποίο θα μπορείς να συνεχίσεις άνετα τη μέρα σου.
Θα αφήσεις πίσω σου το ήθελα να το απολαύσω > έφαγα > έφαγα παραπάνω > έσκασα > νιώθω δυσφορία.
Το φαγητό το τρώμε για να το απολαμβάνουμε και να νιώθουμε ΚΑΛΑ, όχι για να καταλήγουμε με ξεκουμπωμένη ζώνη, σόδες και φάρμακα για την καούρα.
5. Δεν έχεις μια καλή σχέση με το φαγητό
Η σχέση σου με το φαγητό έχει πολλές πτυχές. Έτσι, σημάδια ότι δεν έχεις μια καλή σχέση με το φαγητό μπορεί να είναι:
το άγχος σου για τις θερμίδες
οι τύψεις σου όταν τρως λιγότερο θρεπτικά τρόφιμα (π.χ. γλυκά, σουβλάκι, πίτσα)
η στέρηση
η υπερβολική ενασχόληση με το τι είναι «υγιεινό» και τι όχι
η απουσία αυτοελέγχου
και φυσικά… η ανάγκη που νιώθεις για να κάνεις cheat meals
Όλα αυτά τα έκανες κτήμα σου επειδή βομβαρδίζεσαι από παντού (ακόμα κι αν δεν το καταλαβαίνεις): από εκπομπές, σειρές, ταινίες, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, περιοδικά, συναδέλφους, μαϊμού διαιτολόγους και μαρκετίστες, που σου λένε ότι όλα τα παραπάνω είναι απολύτως φυσιολογικά.
Όταν ακολουθείς μια διατροφή η οποία ναι μεν σου παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεσαι, αλλά εσύ νιώθεις να πιέζεσαι, όλος αυτός ο εξαναγκασμός συσσωρεύεται.
Είναι πραγματικά ψυχοφθόρο να τρως τέλεια και να μη νιώθεις ΚΑΛΑ γύρω από το φαγητό ή να μην έχεις αυτοπεποίθηση για τις επιλογές σου.
Κάποια στιγμή θα ξεσπάσεις και σε αυτήν την περίπτωση, αφού είναι λογικό και ανθρώπινο να θες να ξεφύγεις από το στρες, τις τύψεις, την πίεση και να απολαύσεις χωρίς δεύτερες σκέψεις το κάθε φαγητό.
Αυτή τη στιγμή η διατροφή σου μοιάζει εχθρός και έχει τη μορφή καταπίεσης και εξαναγκασμού. Μια αγγαρεία την οποία ΠΡΕΠΕΙ να κάνεις, ένα μαρτύριο που πρέπει να υποστείς.
Αν είχες μια καλή σχέση με το φαγητό, θα το έβλεπες σαν τρόπο να φροντίσεις τον εαυτό σου, όχι να τον τιμωρήσεις.
Το παρακάτω ίσως σοκάρει.
Σε μια μελέτη με 2.717 Καναδούς ηλικίας 16-30 ετών, πάνω από τους μισούς εθελοντές δήλωσαν ότι έκαναν τουλάχιστον 1 cheat meal την εβδομάδα τον τελευταίο χρόνο. Στα αποτελέσματα φάνηκε ότι τα cheat meals σχετίζονται με συμπεριφορές αλλά και με ψυχοπαθολογία που συνδέονται με διατροφικές διαταραχές!
Βλέπεις, λοιπόν, πως αυτό το οποίο συχνά θεωρείται κάτι φυσιολογικό, κάτι για το οποίο συχνά αστειευόμαστε ή κάτι που «έλα μωρέ, όλοι το κάνουν», τελικά δεν είναι και τόσο αθώο.
6. Στερείσαι τα αγαπημένα σου φαγητά
Όταν λείπεις για καιρό από το σπίτι σου, το φαγητό της μαμάς/ του μπαμπά/ της γιαγιάς γίνεται ΠΟΛΥ πιο νόστιμο από αυτό που ήταν κάποτε. Καταναλώνεις μεγάλες ποσότητες, ακόμα κι αν έχεις χορτάσει – και παίρνεις και κανένα ταπεράκι μαζί. 👀
Όταν στερείσαι τα μελομακάρονα για 11 μήνες, είναι αναμενόμενο να μην μπορείς να σταματήσεις να τα τρως τα Χριστούγεννα. Αντιθέτως, τα πασχαλινά αβγά δεν σου κάνουν τόση εντύπωση, αφού μπορείς να τα έχεις όποτε θελήσεις μέσα στη χρονιά: δεν σου λείπουν τόσο. Είναι απλώς βραστά αυγά. 💁♀️
Ομοίως, όσο πιο πολύ καιρό κάνεις να δεις μακαρόνια στο πιάτο σου, τόσο πιο πιθανό είναι να τα καταναλώσεις σαν να μην υπάρχει αύριο όταν τα βρεις, όπως ακριβώς συμβαίνει και σε ένα cheat meal, όπου θα φας πιθανότατα μεγάλη ποσότητα από ένα τρόφιμο το οποίο σου έχει λείψει τόσο καιρό από τη διατροφή σου. Πίτσα; Μπέργκερ; Κρέπες; Σουβλιστό κρέας; Παστίτσιο; Γιουβέτσι;
Απεναντίας, σε μια *πραγματικά* ισορροπημένη διατροφή μπορείς να τρως από όλα τα φαγητά που σου αρέσουν. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει να τρως συνέχεια γλυκά, πατατάκια κλπ.. Αντιθέτως, το να μη στερείσαι σημαίνει να εκπαιδευτείς να τρως από όλα τα φαγητά και τα γλυκά, με τρόπο που
- μπορείς να βάζεις μέτρο στην ποσότητα που θα φας
- απολαμβάνεις χωρίς ενοχές
- επιλέγεις αυτό που θέλεις κάθε φορά και ξέρεις ότι θα καλύψει την οποιαδήποτε ανάγκη έχεις εκείνη τη στιγμή
- υποστηρίζεις τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική σου υγεία
- νιώθεις αυτοπεποίθηση και σιγουριά για τις επιλογές σου
Όχι, δεν θα τρως συνέχεια πατατάκια.
Όχι, δεν θα τα στερείσαι εντελώς.
Θα ξέρεις, όμως, ότι αν βρεθούν μπροστά σου έχεις την ελευθερία να φας την ποσότητα που θα σε ικανοποιήσει, έχοντας την αυτοπεποίθηση ότι δεν θα τα υπερκαταναλώσεις.
Συμπέρασμα
Παρά την προώθηση του cheat meal ως κάτι απολύτως φυσιολογικό, αυτό αντανακλά μια διατροφή που δεν σου ταιριάζει, δεν είναι απολαυστική και δεν γίνεται τρόπος ζωής. Αυτή η πρακτική αναδεικνύει πως μάλλον στερείσαι τα αγαπημένα σου τρόφιμα, τα οποία δεν ξέρεις πώς να διαχειριστείς χωρίς να ξεφύγεις. Τέλος, μελέτες δείχνουν πως τα cheat meals συνδέονται με μια προβληματική σχέση με το φαγητό καθώς και με συμπεριφορές και ψυχοπαθολογία που αντιστοιχούν σε διατροφικές διαταραχές.
Αν σου άρεσε αυτό το άρθρο, σίγουρα θα λατρέψεις:
«Ξεκινάω την προσπάθεια στη διατροφή μου, αλλά κουράζομαι στην πορεία»: τι πρέπει να κάνεις
Τι θα έπρεπε όλοι να ξέρουν σχετικά με την πειθαρχία στη διατροφή
“Πεινάω αφού φάω, όμως κρατιέμαι επειδή θα παχύνω”. Τι να κάνεις.
Διάβασε αυτό αν γεμίζεις ενοχές κάθε φορά που κάτι δεν πάει σωστά στη διατροφή σου
Προσθέστε σχόλιο