Κατέβα από τη ζυγαριά. Πόσο ισορροπημένα τρως;
“Καλά αυτή πρέπει να τρώει φουλ ισορροπημένα με τέτοια κορμάρα που έχει!”
Εεεμμμ.. ΟΧΙ.
Όσο και αν τα media έχουν συνυφάνει την “υγιεινή” διατροφή με το χαμηλό βάρος και την “ανθυγιεινή” διατροφή με την υπέρβαρο/ την παχυσαρκία, έρχομαι για να σε διαβεβαιώσω πως αυτή η απλή συσχετισμοί μπάζουν από παντού.
Spoiler alert: το σωματικό σου βάρος δεν αντανακλά το πόσο ισορροπημένα τρως.
Το βάρος από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα
Φαντάσου έναν άνθρωπο ψηλό στα 90 κιλά.
Φαντάσου έναν άνθρωπο κοντό στα 90 κιλά.
Φαντάσου έναν άνθρωπο μεσαίου αναστήματος στα 90 κιλά και που δεν έχει γυμναστεί ποτέ στη ζωή του.
Φαντάσου έναν άνθρωπο μεσαίου αναστήματος στα 90 κιλά που σηκώνει κάθε μέρα βάρη στο γυμναστήριο.
Τι παρατηρείς;
Όλοι έχουν το ίδιο βάρος. Ωστόσο το βάρος από μόνο του δεν σημαίνει απολύτως τίποτα!
Πρέπει να βάλεις στην εξίσωση και το ύψος του και κυρίως τη σύσταση του σώματός του (τη μυϊκή, τη λιπώδη, την οστική του μάζα) για να μεταφράσεις αυτό το βάρος.
Βέβαια, ούτε η σύσταση σώματος αντανακλά απαραίτητα μία ισορροπημένη διατροφή.
Για παράδειγμα, αν κάποιος είναι μυώδης και η διατροφή του είναι στερητική ή περιορισμένη σε ποικιλία ή αν δεν έχει μία καλή σχέση με το φαγητό, τότε δεν τρέφεται ισορροπημένα. Αυτό (όσο κι αν σου φαίνεται περίεργο) είναι συχνό στους αθλητές, αφού δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αθλητές επιλέγουν τρόφιμα πολύ χαμηλής θρεπτικής αξίας.
Αυτό που προσπαθώ να σου εξηγήσω είναι ότι δεν υπάρχει κανένας απολύτως λόγος να κρίνεις το εάν κάποιος τρώει ισορροπημένα αποκλειστικά βάσει του βάρους ή ακόμα και της σύστασης του σώματος του!
Μεταβολισμός
Σίγουρα έχεις στον κύκλο σου κάποιον άνθρωπο που “Ρε φίλε όλο τρώει αλλά δεν παίρνει γραμμάριο”.
Ε, εκεί είναι που έχει σημασία ο μεταβολισμός. Αυτός μπορεί να οφείλεται στα γονίδια, τον τρόπο ζωής, προηγούμενες αυστηρές δίαιτες (που συχνά ρίχνουν τον μεταβολισμό), την άσκηση, τον ύπνο κ.α.
Για θυμήσου, λοιπόν, εκείνον τον άνθρωπο που καταναλώνει συνέχεια fast food, δεν τρώει τίποτα άλλο όλη μέρα και το ρίχνει στο φαγητό το βράδυ και που δεν έχει ιδέα για τη Χρυσή Πεντάδα του ισορροπημένου πιάτου.
Ξέχνα τα κιλά του.
Πόσο ισορροπημένη είναι η διατροφή του; Πόση ενέργεια, θρέψη και απόλαυση περιέχει;
Βλέπεις ότι και εδώ, είναι ο μεταβολισμός που διαμεσολαβεί προκειμένου αυτός ο άνθρωπος να έχει το συγκεκριμένο βάρος. Η διατροφή του δεν είναι όμως ισορροπημένη!
Σχέση με το φαγητό
Τα θεμέλια της ισορροπημένης διατροφής είναι η καλή σχέση με το φαγητό. Πάνω σε αυτά τα θεμέλια βασίζονται οι πυλώνες της (ενέργεια, θρέψη και απόλαυση) και πάνω στους πυλώνες στηρίζεται όλο το οικοδόμημα της ισορροπημένης διατροφής
Ώρα για λίγη σκληρή αγάπη.
Αν προκειμένου να κρατήσεις το βάρος σου σε χαμηλά επίπεδα:
- στερείσαι αγαπημένα φαγητά
- έχεις κόψει τους υδατάνθρακες
- κάνεις αποτοξινώσεις
- νιώθεις την ανάγκη για cheat meals
- αγχώνεσαι για τις θερμίδες
- δεν τρως ενσυνείδητα
- αποφεύγεις να βγαίνεις με παρέα για φαγητό ή γλυκό (και αν πας, περιορίζεσαι)
…τότε η σχέση σου με το φαγητό χρειάζεται βελτίωση.
Είναι η στιγμή που πρέπει να βάλεις σε προτεραιότητα το να αποκτήσεις μία υγιή σχέση με τη διατροφή σου – όχι το τι δείχνει η ζυγαριά.
Στο ίδιο μήκος κύματος, μία κοπέλα με μεγαλύτερο σώμα ίσως έχει μία πολύ καλύτερη σχέση με το φαγητό σε σχέση με μία που έχει σώμα μοντέλου.
Με λίγα λόγια, το πόσο αδύνατος ή γυμνασμένος είναι κάποιος, δεν μας λέει κάτι για το πόσο καλή σχέση έχει με το φαγητό! Αν η σχέση του με το φαγητό δεν είναι καλή, τότε το οικοδόμημα της διατροφής του βασίζεται σε σαθρά θεμέλια και σύντομα θα καταρρεύσει.
Η Χρυσή Πεντάδα
Ενέργεια, θρέψη και απόλαυση
Όπως είπαμε και παραπάνω, η ενέργεια, θρέψη και η απόλαυση αποτελούν τους τρεις απαραίτητους πυλώνες του οικοδομήματος της ισορροπημένης διατροφής: δεν μπορεί να λείπει κάποιος από τους τρεις
Αν νυστάζεις, έχεις νεύρα, βασίζεσαι στον καφέ ή τσιμπολογάς, τότε πιθανώς δεν προσλαμβάνεις την ενέργεια που χρειάζεσαι.
Αν τα μαλλιά σου είναι αδύναμα, τα νύχια σου σπάνε, το δέρμα σου είναι θαμπό, το έντερο σου σε ενοχλεί, τότε πιθανότατα η θρέψη σου χρειάζεται βελτίωση.
Αν τρως βιαστικά, όλο τα ίδια και τα ίδια και δεν ξέρεις να απολαμβάνεις πραγματικά το φαγητό, τότε ο τομέας της απόλαυσης χρειάζεται αναβάθμιση.
Δεν χρειάζεται να πω κάτι παραπάνω.
Το βάρος σου δεν αντανακλά τίποτα από όλα αυτά, άρα μην το συνυφαίνεις με την ισορροπημένη διατροφή!
Συμπέρασμα
Το σωματικό βάρος δεν αντανακλά μια ισορροπημένη διατροφή, καθώς αυτή αφορά σε μεγάλο βαθμό και τη σχέση σου με το φαγητό, την επαρκή ενέργεια, θρέψη και απόλαυση και την ποικιλία: όλες παράμετροι που λαμβάνονται υπόψη στη ζυγαριά.
Παράλληλα, το βάρος επηρεάζεται και από τη σύσταση του σώματος, από τον μεταβολισμό, τα γονίδια, τον τρόπο ζωής και πολλούς ακόμα παράγοντες που δεν έχουν καμία σχέση με τη διατροφή!
Και ποια η γνωμη σου για τον δεικτη μαζας σωματος; Γιατι εκει δεν λαμβανεται υποψη ουτε η οστικη πυκνοτητα ουτε η συσταση του σωματος δηλ αν εχεις παραπανω μυικη μαζα ή λιπος
Πολύ ωραία ερώτηση! Ο δείκτης μάζας σώματος δεν μας δίνει τόση πληροφορία! Πρόκειται για έναν δείκτη που χρησιμοποιούμε σε μεγάλους πληθυσμούς, ώστε να μελετήσουμε την επίδρασή του σε διάφορα νοσήματα κλπ. Του έχω αφιερώσει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στο διαδικτυακό μου πρόγραμμα A Nutritious Balance!