Ο αυτοέλεγχος γύρω από το φαγητό δεν είναι θέμα χαρακτήρα, αλλά…
Έχεις νιώσει ποτέ ενοχές που πήρες και δεύτερο γλυκό, πιστεύοντας ότι απέτυχες;
Μια πολύ κοινή πεποίθηση είναι ότι ο αυτοέλεγχος και η αυτοσυγκράτηση γύρω από το φαγητό είναι θέμα χαρακτήρα.
Είμαι λιχούδω/-ης…
Είμαι λαίμαργη/-ος…
…και δεν μπορώ να κάνω τίποτα για αυτό!
Κι όμως.
Ο αυτοέλεγχος στο φαγητό λίγο έχει να κάνει με την προσωπικότητά σου. Αντιθέτως, έχει να κάνει με συγκεκριμένες δεξιότητες που ο καθένας μπορεί να μάθει και να κατακτήσει, ώστε να οδηγηθεί σε μια πιο υγιή σχέση με το φαγητό.
Ας δούμε τι ακριβώς συμβαίνει εδώ.
Ο αυτοέλεγχος στο φαγητό είναι μέσα σου
Το πόσο καλά ελέγχεις την ποσότητα που τρως δεν λέει τίποτα για τον χαρακτήρα σου, ούτε είναι κάτι γραμμένο σε πέτρα.
Οι ικανότητες αυτοελέγχου είναι μέσα μας ήδη από όταν γεννιόμαστε.
Για παράδειγμα, ένα βρέφος ξέρει πόσο θέλει να φάει: θα κάνει ξεκάθαρο ότι πεινάει και θα θηλάσει μέχρι εκεί που ένιωσε να χορταίνει.
Όσο μεγαλώνουμε και αρχίζει να επιδρά πάνω μας η κοινωνία και η καθημερινότητα, είναι πολύ πιθανό αυτή η ικανότητα να αρχίσει να εξασθενεί.
Θα σου δώσω 4 σενάρια για να σου δείξω το πώς η φυσική ικανότητα αυτοελέγχου σου καταλήγει να αποσιωπάται, χωρίς αυτό να έχει κάποια σύνδεση με τον χαρακτήρα σου.
Σενάριο 1: Πίεση από τους άλλους
Αν δεν αδειάσεις το πιάτο σου, δεν θα σηκωθείς από το τραπέζι.
Αν δεν φας πολύ, σημαίνει ότι δεν περνάς καλά.
Μα γιατί δεν τρως; Δεν σου άρεσε;
Φάε κι από αυτό, έλα, πρέπει να ψωμώσεις.
Όταν, στην προκειμένη περίπτωση, για όλη σου τη ζωή το περιβάλλον γύρω σου σε πίεζε να φας περισσότερο, ακόμα κι αν δεν το ήθελες…
…τελικά έμειναν πίσω τα σημάδια του σώματός σου που σου λένε ότι χόρτασες.
Έτσι, αποσιώπησες σταδιακά την ενστικτώδη σου ικανότητα για να ελέγχεις πόσο φαγητό θέλεις να φας ΕΣΥ, όχι οι άλλοι. Αυτό δεν είναι χαρακτηριστικό της προσωπικότητάς σου, αλλά το αποτέλεσμα της επίδρασης του περιβάλλοντος επάνω σου.
Σενάριο 2: Τρως και κάνεις άλλα πράγματα ταυτόχρονα
Μια κλασική περίσταση στην οποία μειώνεις την ικανότητά σου να ελέγξεις την ποσότητα που τρως, είναι όταν κατά τη διάρκεια του γεύματός σου έχεις την προσοχή σου στραμμένη αλλού.
Πού αλλού;
Στην τηλεόραση, στο κινητό, στον υπολογιστή, στη δουλειά, στο διάβασμα, στο μάζεμα του σπιτιού, στο σινεμά.
Η προσοχή σου δεν είναι στο φαγητό, αλλά στο οποιοδήποτε εξωτερικό ερέθισμα την απασχολεί.
Το αποτέλεσμα; Ακόμα κι αν το σώμα σου σού λέει «Σταμάτα, χόρτασα» εσύ δεν είσαι εκεί για να το ακούσεις!
Σκέψου το σαν «στου κουφού την πόρτα, όσο θέλεις βρόντα». Δεν μπορείς να περιμένεις το σώμα σου να βάλει μέτρο όταν δεν του δίνεις την προσοχή που χρειάζεται για να το ακούσεις να στο λέει.
Σε αυτό το δεύτερο σενάριο, η αιτία της δυσκολίας αυτοελέγχου δεν είναι ο χαρακτήρας σου, αλλά το ότι δεν δίνεις την προσοχή σου στο φαγητό σου.
Σενάριο 3: Τρως γρήγορα και βιαστικά
Προκειμένου να αισθανθείς ότι χορταίνεις, χρειάζεται να περάσουν περίπου 20’ από την έναρξη του γεύματος.
Όταν τρως μέσα σε 3’ και μέσα στο άγχος, είναι απολύτως λογικό να μην μπορείς να ακούσεις το σώμα σου και να βάλεις φρένο στην ποσότητα: πιθανότατα θα φας όσο βρεις μπροστά σου – ίσως και λίγο παραπάνω.
Συνεπώς, και σε αυτό το σενάριο, το πρόβλημα του αυτοελέγχου δεν είναι πρόβλημα του χαρακτήρα σου, αλλά του τρόπου που διαχειρίζεσαι το γεύμα σου.
Αυτό που παρατηρούν όλοι όσοι δοκιμάζουν να τρώνε με πιο αργό ρυθμό είναι ότι καταλαβαίνουν να χορταίνουν πιο άμεσα, πιο άνετα και με μικρότερη ποσότητα φαγητού. Δοκίμασέ το και θα με θυμηθείς!
Σενάριο 4: Υπερκαταναλώνεις ό,τι στερείσαι
Αν πιστεύεις ότι κόβοντας τα τρόφιμα γύρω από τα οποία χάνεις τον έλεγχο, θα καταφέρεις να λύσεις αυτό το πρόβλημα… μάντεψε.
Όσο πιο πολύ στερείσαι κάτι, τόσο πιο δελεαστικό γίνεται και τελικά καταλήγεις να το υπερκαταναλώνεις με την πρώτη ευκαιρία.
Η στέρηση οδηγεί στην υπερκατανάλωση.
Όπως όταν κάνεις πολύ καιρό να φας το φαγητό της μαμάς/ της γιαγιάς, τρως δυο πιάτα όταν τα βρεις…
…έτσι και όταν έχεις στερηθεί π.χ. τα μακαρόνια ή τα γλυκά, δεν μπορείς να σταματήσεις να τα τρως!
Ξανά: Η στέρηση οδηγεί στην υπερκατανάλωση.
Ουσιαστικά, ούτε το τέταρτο σενάριο απώλειας αυτοελέγχου έχει να κάνει με τον χαρακτήρα σου: έχει να κάνει με τους αυστηρούς και στερητικούς κανόνες που επιβάλλεις στον εαυτό σου γύρω από το φαγητό.
Οι δεξιότητες αυτοελέγχου σου δεν έχουν χαθεί
Μπορεί οι δεξιότητες αυτοελέγχου σου γύρω από το φαγητό να έχουν αποσιωπηθεί, όμως δεν χάνονται εντελώς.
Είναι μέσα σου, απλώς δεν τις αφήνεις να εκφραστούν.
Για αυτό, σε προσκαλώ να σταματήσεις να σηκώνεις τα χέρια ψηλά και να λες «Έτσι είμαι εγώ και δεν αλλάζω».
Αυτή είναι μια απόλυτα αντιδραστική στάση, που δεν σε εξυπηρετεί.
Αντιθέτως, σκέψου επιδραστικά και πες: «Αυτή τη στιγμή δυσκολεύομαι να έχω αυτοέλεγχο μπροστά στο_____________ (φαγητό/-α ή γλυκό/-ά χάνεις τον έλεγχο) και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι____________________ (ποιο/-α από τα παραπάνω σενάρια παρατηρείς). Αυτό που πρέπει να κάνω είναι_________________________»
Θέλω να ξεκαθαρίσεις μέσα σου ότι δεν είσαι θύμα αυτής της κατάστασης. Η ικανότητά σου να ελέγχεις την ποσότητα του φαγητού/ γλυκού που τρως είναι μέσα σου και ΜΠΟΡΕΙΣ να την επαναφέρεις στην επιφάνεια.
Τι σημαίνει να έχεις δεξιότητες αυτοελέγχου
Το να έχεις αυτοέλεγχο στη διατροφή σου δεν σημαίνει να αυτομαστιγώνεσαι ή να λες στον εαυτό σου «κρατήσου».
Αντιθέτως, οι δεξιότητες αυτές σου δίνουν την αυτοπεποίθηση να τρως
👉τα αγαπημένα σου φαγητά και γλυκά χωρίς να ξεφεύγεις, ενώ ικανοποιείς τις αισθήσεις σου στο μέγιστο
👉ως εκεί που νιώθεις να χορταίνεις άνετα (όχι να νιώθεις ότι έσκασες)
👉ό,τι *όντως* θέλεις να φας (όχι ό,τι απλώς βρέθηκε μπροστά σου)
👉όταν πραγματικά πεινάς (όχι όταν βαριέσαι ή δεν έχεις καλή διάθεση)
👉κρατώντας το σώμα σου άνετα χορτάτο όλη μέρα
👉χωρίς να ζυγίζεις το φαγητό
Όλα αυτά έχουν να κάνουν με το να τρως με τρόπο που απολαμβάνεις και ικανοποιείσαι από το φαγητό, αντί να το βλέπεις σαν τον εχθρό που σε ελέγχει.
ΕΣΥ ελέγχεις το φαγητό, όχι το φαγητό εσένα.
Πώς συνδέεται αυτό με τον χαρακτήρα σου;
Με κανέναν τρόπο.
Η μόνη πλευρά του χαρακτήρα σου που χρειάζεται να επιστρατεύσεις για να έχεις περισσότερο αυτοέλεγχο στο φαγητό, είναι η θέληση και το πείσμα σου για να εκπαιδευτείς κατάλληλα πάνω σε αυτή τη δεξιότητα και να τα καταφέρεις.
Αν θέλεις να ξεκολλήσεις από ό,τι σε κρατά πίσω στη διατροφή σου, απλά >> πάτα εδώ << και κατέβασε το δωρεάν φύλλο εργασίας που θα σε βοηθήσει να ανακαλύψεις το επόμενό σου βήμα.
Συμπέρασμα
Ο αυτοέλεγχος γύρω από το φαγητό αφορά μέρος χαρακτήρα σου. Πρόκειται για μια δεξιότητα την οποία έχεις μέσα σου και δεν αφήνεις να εκφραστεί. Δώσε στο σώμα σου τον χώρο και τον χρόνο να σου μιλήσει και ανταποκρίσου σε ό,τι θα σου πει, ώστε να μπορείς να ελέγχεις ΕΣΥ το φαγητό, όχι το φαγητό εσένα.
Προσθέστε σχόλιο